با خودروهاي فرسوده چه مي کنند؟ :.

تا روياي بيشتر مردم بخصوص جوانان ، خريد خودروهاي جديد و مدل روز است و همين موضوع صاحبان صنايع خودروسازي را بر آن داشته تا براي توليد ماشين هاي جديد با ظاهر زيباتر و امکانات بيشتر رقابت کنند.
صنعت خودروسازي جزو بزرگترين بنگاه هاي اقتصادي جهان محسوب مي شود و کشور ما نيز در اين خصوص قصد خودروساز شدن و دستيابي به بازارهاي بين المللي را دارد.
صنعت خودرو ايران در سالهاي اخير رشد چشمگيري داشته است و از توليد کمتر از 100هزار دستگاه در سال 73 به توليد حدود يک ميليون دستگاه در سال 83افزايش يافته است ، ولي آنچه مسلم است تنها توليد خودروهاي جديد کافي نيست بلکه بايد به موازات توليد، براي جمع آوري و بازيافت خودروهاي فرسوده نيز برنامه ريزي شود.
کارخانه توليدکننده يک محصول علاوه بر اين که مسوول عملکرد و کيفيت محصول توليد شده است برابر تاثيرات محصول جديد بر محيط نيز مسوول است.
صنايع خودروسازي نيز بايد به اين مهم توجه کنند و در توليد خودروهاي مختلف مطابق با نياز و سليقه مشتري تاثير خودروهاي توليدي بر محيط زيست را نيز مورد توجه قرار دهند. يکي از عواملي که در صنعت خودروسازي مطرح است دوره اي به عنوان عمر مفيد است که در فاز طراحي هر خودرو تعريف مي شود و به معناي زمان استفاده مفيد از خودرو پيش از خرابي و جايگزيني آن با خودروي جديد است.
در کشورهاي پيشرفته دنيا، عمر مفيد خودرو بين 4تا 5سال است ؛ اما در کشور ما مصرف کننده ها به عمر مفيد خودرو توجهي ندارند و ما معمولا در سطح شهرها شاهد تردد خودروهاي بسيار قديمي هستيم.
از مشکلات خودروهاي فرسوده مصرف زياد بنزين و توليد گازهاي آلاينده هوا با دوره حيات طولاني تر است. متوسط مصرف بنزين در کشور ما 17 ليتر است که اين مقدار 6.5 ليتر بيشتر از استانداردهاي جهاني است. علاوه بر اين متوسط دوره زماني حيات آلاينده هاي منتشر شده از ماشين هاي جديد که اگزوز آنها مجهز به سيستم تبديل کاتاليزوري است در حدود 80 درصد کمتر از خودروهاي مشابه بدون تجهيز اگزوز به اين سيستم است.
در حقيقت مشکل خودروي فرسوده يک مساله ملي است که بتازگي مورد توجه مردم و مسوولان قرار گرفته و طرح جمع آوري خودروهاي فرسوده در حال اجراست.




با خودروهاي فرسوده چه مي کنند؟


خودروهاي فرسوده در دسته زباله هاي صنعتي طبقه بندي مي شوند و طبق قانون مسووليت زباله هاي صنعتي بر عهده توليدکننده است ، بنابراين مسووليت بازيافت خودروهاي فرسوده که جمع آوري مي شود، متوجه صنايع خودروسازي است و شهرداري يا سازمان بازيافت متولي اين کار نيست. يک خودرو به طور متوسط شامل 15 هزار قطعه است که از مواد مختلف نظير فولاد، آهن ، شيشه ، الياف ، پلاستيک ، آلياژها و فلزات غيرآهني ساخته شده اند. مرحله اول در بازيافت يک خودروي فرسوده ، تفکيک اجزاي آن است.
اجزاي تفکيک شده ديگر به عنوان قطعه اي از خودرو قابل استفاده نيست ، بلکه به تناسب جنس آن که ممکن است فلز، پلاستيک يا شيشه باشد به واحدهاي مرتبط براي بازيافت فرستاده مي شوند. در کشور ما تجهيزات پيشرفته اي براي تفکيک اجزاي خودروهاي فرسوده وجود ندارد و عمليات تفکيک در گاراژهاي اوراقي به صورت دستي انجام مي شود.
به اين ترتيب که در مرحله اول کليه مايعات شامل روغن ، بنزين يا ضديخ تخليه مي شود و با توجه به اين که تخليه اين مايعات نيز در همين گاراژهاي فاقد تجهيزات مکانيزه انجام مي شود بعيد نيست وارد محيطزيست شوند و خطر آلودگي محيط را به همراه داشته باشد. پس از تخليه مايعات ، اجزاي کوچکتر جدا و اجزاي بزرگ با دستگاه هاي برش به قطعات کوچکتر تبديل مي شود. اجزاي پلاستيکي به کارگاه هاي بازيافت مواد پلاستيکي و قطعات فلزي به کوره هاي ذوب فلزات منتقل مي شود. در کشورهاي پيشرفته تجهيزات مکانيزه و فناوري پيشرفته براي تفکيک خودروهاي فرسوده وجود دارد، به طور مثال در ايالات متحده سيستم هايي طراحي شده است که قبل از تفکيک اجزايي نظير رادياتور، باک ، باتري و پلاستيک ها جدا مي شود ، سپس خودرو توسط جرثقيل به خردکننده هاي آسياب مانند منتقل و به اجزاي ريز تبديل مي شود. پس از خرد شدن اجزائ به سيستم هاي جداکننده منتقل مي شود و فلزات آهني به کمک جداکننده هاي مغناطيسي جدا مي شوند و سپس مواد سبک موجود با فشار باد جداسازي مي شود. بخش باقي مانده بيشتر شامل مواد متراکم فلزي غيرآهني است که از نظر وزني حدود 20 تا 80 درصد قابل بازيافت است.
قراضه تفکيک شده و غيرقابل بازيافت خودرو ASR نام دارد که امروزه تلاشهاي محدودي براي کسب انرژي از اين قراضه در حال انجام است.
استفاده مجدد از فلزات يا پلاستيک هاي بازيافتي در صنايع به صرفه جويي در مصرف انرژي کمک شاياني مي کند. در هر قطعه ساخته شده در صنعت ، انرژي محصوري وجود دارد که بيانگر انرژي لازم براي تبديل مواد خام به محصول است که در فلزات شامل انرژي مصرف شده در مراحل معدن کاري ، تصفيه يا ورق سازي و در مواد پلاستيکي شامل انرژي لازم براي توليد نفت ، تصفيه ، پالايش و پردازش مي شود ، بنابراين با استفاده از مواد بازيافتي به دست آمده از قطعات خودروهاي فرسوده انرژي لازم در بسياري از اين مراحل حذف مي شود.
در حال حاضر حدود صددرصد فلزات موجود در قراضه خودرو قابل بازيافت است و انرژي لازم براي توليد يک تن فلز از فلزات بازيافت شده بسيار کمتر از انرژي مورد نياز براي توليد يک تن فلز از سنگ معدن است.



جايگزيني خودروي فرسوده با خودروي جديد



از مزاياي خودروهاي جديد، وزن کمتر است که کاهش در مصرف سوخت را نيز به دنبال دارد، به طوري که به ازاي هر نيم کيلوگرم کاهش در وزن خودرو، مصرف سوخت به ميزان 4 ليتر کاهش مي يابد.
استفاده از مواد پلاستيک و آلياژهاي سبک آلومينيوم و منيزيم به کاهش وزن نهايي ماشين کمک زيادي مي کند.
جرم حجمي آلومينيوم ، يک سوم فولاد است ، علاوه بر اين دوام و مقاومت به خوردگي در قطعات ماشين اهميت دارد و آلومينيوم حتي بدون رنگ و پوشش در مقابل خوردگي مقاوم است. علاوه بر اين خواصي نظير استحکام ، وزن پايين ، قابليت جذب انرژي ضربه ، قابليت بازيافت بالا و قابليت هدايت گرمايي ، الکتريکي ، افزايش قابليت رانندگي ، افزايش ضريب ايمني خودرو و فوايد زيست محيطي بسياري را به دنبال دارد.
طراحي قطعات آلومينيومي مي تواند به صورتي باشد که هنگام تصادف ، در جهت مشخصي جمع شود و با جذب انرژي ايجاد شده ، سرنشينان خودرو را از خطرات موجود محافظت کند؛ بنابراين با استفاده از آلياژهاي سبک در ساخت قطعاتي مانند اتاق ، شاسي و بدنه علاوه بر ايمني مسافران ، ايمني عابران پياده نيز در برخوردها و تصادفات بيشتر مي شود.
همچنين با کاهش وزن خودرو فاصله توقف بر اثر ترمز کوتاه تر مي شود و نيز شتاب آن افزايش مي يابد که در نتيجه اين عوامل قابليت رانندگي با خودروهاي جديد بهبود خواهد يافت.
براي توليد آلومينيوم در مقايسه با فولاد انرژي بيشتري لازم است و هزينه استفاده از آلومينيوم در خودروسازي حدود 2 برابر فولاد است ، ولي اين هزينه ها در مرحله استفاده از خودرو و بازيافت جبران خواهد شد و در مجموع استفاده از آلياژهاي آلومينيوم مقرون به صرفه است.



خودروسازي و نقش ليزر


بهينه سازي طراحي بدنه خودرو به منظور کاهش وزن و افزايش ايمني از مهمترين مسائلي است که توجه صنايع خودروسازي را به خود جلب کرده است. يکي از روشهايي که امروزه در خودروسازي هاي پيشرفته براي نيل به اين هدف مورد استفاده قرار مي گيرد ، استفاده از ليزر در جوشکاري است.
جوشکاري ليزري نوعي جوشکاري ذوبي است که در آن پرتو ليزر در محدوده اي به قطر 0.5 ميلي متر متمرکز مي شود و از اشعه اي با انرژي بالا استفاده مي شود.
قطعه بر اثر حرارت ورودي ذوب و تبخير مي شود و فشار بخار حاصل ، کانالي از بخار در منطقه مذاب ايجاد مي کند و به اندازه چند ميلي متر در قطعه نفوذ مي کند ، پس از سرد شدن مذاب جوش ايجاد مي شود. با استفاده از ليزر در اتصال قطعات خودرو علاوه بر کاهش وزن ماشين به دليل حذف تقويتي ها، کاهش اتصالات و باريک بودن ناحيه تحت تاثير حرارت ، مقاومت به خوردگي هم بهبود مي يابد.

يزدفردا